Ολοκληρώθηκε
πρόσφατα η διδακτορική διατριβή του μέλους του CROB-L κου Γκούρα Αθανασίου υπό την επίβλεψη του Ι. Νικολάου. Το
θέμα της διατριβής ήταν:
«Κριτήρια Επιλογής Φορέων Αλλαγής: Ο ρόλος και η
συνεισφορά τους στην διαμόρφωση απόψεων απέναντι στην αλλαγή και στην επιτυχή
έκβασή της»
Ακολουθεί η
περίληψη της διατριβής:
Σκοπός της παρούσας ερευνητικής προσππαθειας είναι να
εντοπίσει και να διερευνήσει τα κριτήρια που απαιτούνται για την επιλογή φορέων
αλλαγής (change agents) και να ερμηνεύσει τη σημασία
αυτών στην επιτυχή έκβαση της τόσο σε ατομικό όσο και σε οργανωσιακό επίπεδο.
Παρά το γεγονός ότι η ερευνητική βιβλιογραφία καλύπτει μερικώς ορισμένα
ζητήματα που ασχολούνται με τους φορείς αλλαγής, συγκεκριμένα θέματα
παρουσιάζονται ως ερευνητικά κενά. Αναλυτικότερα, η παρούσα έρευνα διερεύνησε
με ποιους τρόπους εκδηλώνονται συγκεκριμένες συμπεριφορές των φορέων αλλαγής
μέσω της διαδικασίας αλλαγής καθώς επίσης και την επίδραση που έχει σε αυτή τη
συμπεριφορά, η στάση του ατόμου απέναντι στην αλλαγή (attitudes to change). Με βάση το Θεωρητικό Υπόβαθρο των Aizen & Fishbein (1980)[1], παρουσιάστηκε μια πιθανή προσέγγιση του ζητήματος επίδρασης των απόψεων
απέναντι στην αλλαγή και της εκδηλωθείσας συμπεριφοράς των φορέων αλλαγής.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε και μελετήθηκε η συνεισφορά του φορέα αλλαγής με τη
μορφή αποτελεσμάτων τόσο σε επίπεδο επιτυχίας της αλλαγής όσο και στο σύνολο
της οργανωσιακής στοχοθεσίας και αποτελεσματικότητας (organizational efficiency). Προς αυτή την
κατεύθυνση πραγματοποιήθηκαν 2 διαφορετικές έρευνες που επιβεβαίωσαν ή
απέρριψαν τις ερευνητικές υποθέσεις που είχαν τεθεί. Στην πρώτη έρευνα που
συμμετείχαν 160 στελέχη επιχειρήσεων που έχουν συμμετέχει σε οργανωσιακές
αλλαγές κάθε είδους, κατασκευάστηκε ένα εργαλείο μέτρησης των συμπεριφορών των
φορέων αλλαγής με τη μορφή των Τέστ αξιολόγησης υποθετικών σεναρίων (Situational Judgment Tests). Σε αυτή τη φάση της έρευνας το εργαλείο εγκυροποιήθηκε με βάση το
περιεχόμενό του (content validity) και έλαβε επιπρόσθετα εξωτερική εγκυρότητα αναφορικά με τη μέτρηση (construct validity). Ακόμα,
διαπιστώθηκε ότι το συγκεκριμένο εργαλείο παρουσιάζει μια σταθερότητα μέτρησης
στο χρόνο και επιπρόσθετα διαπιστώθηκε ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να
εντοπίσει συμπεριφορές φορέων αλλαγής με αξιοπιστία σε κάθε ιεραρχικό επίπεδο
του οργανισμού. Στη δεύτερη και τελευταία έρευνα, συμμετείχαν 168 στελέχη
τεσσάρων ελληνικών και πολυεθνικών εταιρειών και αναζητήθηκε και η αξιολόγηση
της απόδοσής των ατόμων αυτών σε πρόσφατη ολοκληρωμένη οργανωσιακή αλλαγή εντός
του οργανισμού απο τους εκάστοτε προισταμένους τους σε αυτή την αλλαγή. Τα
αποτελέσματα της έρευνας απέδειξαν ότι κριτήρια για την επιλογή των φορέων
αλλαγής μπορεί να είναι χαρακτηριστικά προσωπικότητας (Ευσυνειδησία, Προσήνεια,
Αυτοπεποίθηση κτλ), απόψεις απέναντι στην αλλαγή, Προθέσεις για την
πραγματοποιήση των συμπεριφορών, αντιλήψεις σχετικά με τα οφέλη απο τη
συμμετοχή στην αλλαγή και ο αντιλαμβανόμενος έλεγχος που διαθέτουν τα άτομα
πάνω στην οργανωσιακή αλλαγή (perceived self control). Επιπλέον,
το εργαλείο αξιολόγηση των συμπεριφορών των φορέων αλλαγής βρέθηκε να προβλέπει
σταστικά σημαντικά τα αποτελέσματα της αλλαγής σε επίπεδο ατομικής απόδοσης (change performance), επικυρώνοντας το εργαλείο μέτρησης και αναφορικά με το κριτήριο απόδοσης
(criterion related validity). Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωσαν ή απέρριψαν τις ερευνητικές
υποθέσεις που είχαν τεθεί απο την βιβλιογραφική επισκόπηση και συζητήθηκαν
αναφορικά με τη βιβλιογραφία των φορέων αλλαγής. Διαπιστώθηκαν τέλος ορισμένοι
περιορισμοί της έρευνας και παρατηρήθηκαν οι επιπτώσεις των αποτελεσμάτων σε
θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο.
